wu2022.3.1

Data dodania: 15 grudnia 2022

W sprawie wykładni art. 4462 k.c

Ewa Bagińska

DOI: https://doi.org/10.33995/wu2022.3.1

Abstract

Celem artykułu jest analiza treści i znaczenia przepisu art. 4462 k.c., wprowadzającego do polskiego prawa roszczenie o zadośćuczynienie przysługujące osobie najbliższej w przypadku spowodowania ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia u osoby bezpośrednio poszkodowanej, która to szkoda skutkuje niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej. Wyjaśniono podstawy aksjologiczne i funkcje nowego roszczenia o zadośćuczynienie oraz jego genezę. W artykule zaproponowano wytyczenie kręgu osób legitymowanych oraz sformułowano wskazówki interpretacji w odniesieniu do poszczególnych przesłanek roszczenia, w tym m.in. skoncentrowano się na nowej przesłance „niemożności nawiązania lub kontynuacji więzi rodzinnej”. Zaproponowano także kryteria ustalenia zadośćuczynienia. Podkreślono, że art. 4462 k.c. ma charakter wyjątkowy, ponieważ wysławia normę rozszerzającą ochronę majątkową na sferę prawną osób pośrednio poszkodowanych.

 

Słowa kluczowe

osoby pośrednio poszkodowane, roszczenia osób najbliższych, roszczenie o zadośćuczynienie za krzywdę, ciężka i trwała szkoda na osobie

 

Pełna treść artykułu

PDF

bibliografia

Bagińska E., Dopuszczalność dochodzenia przez osoby bliskie zadośćuczynienia w związku z doznaniem poważnej szkody na osobie przez bezpośrednio poszkodowanego, „Iustitia” 2016, nr 2.

Bagińska E., Kompensacja krzywdy osób najbliższych w razie poniesienia przez poszkodowanego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – przegląd rozwiązań europejskich, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, Pazdan M., Jagielska M., Rott-Pietrzyk E., Szpunar M. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2017.

Bagińska E., Kompensacja utraconej szansy – problem związku przyczynowego czy szkody?, [w:] Współczesne problemy prawa zobowiązań, Olejniczak A., Haberko J., Pyrzyńska A., Sokołowska D. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2015.

Bagińska E., O granicach kompensacji szkody niemajątkowej w przyszłym kodeksie cywilnym (uwagi na tle prac Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego), „Państwo i Prawo” 2021, nr 3.

Bączyk-Rozwadowska K, [w:] System Prawa Medycznego. Tom 5, Bagińska E. [red.], CH Beck, Warszawa 2021.

Dybowski T., [w:] System Prawa Cywilnego. Tom 3. Prawo zobowiązań – część ogólna, Radwański Z. [red.], Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1981.

European Group on Tort Law, Principles of European Tort Law, Text and Commentary, Springer, Vienna 2005.

Ferdyn M., Szkoda pośrednia – pojęcie oraz prawne podstawy jej naprawienia, „Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury” 2011, nr 1.

Garlicki S., Odpowiedzialność cywilna za nieszczęśliwe wypadki, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1971.

Grzeszak T., Dobro osobiste jako dobro zindywidualizowane, „Przegląd Sądowy” 2018, nr 4.

Kaliński M., Szkoda na osobie i jej naprawienie, CH Beck, Warszawa 2021.

Kocot W., Zadośćuczynienie pieniężne dla najbliższych członków rodziny w razie śmierci poszkodowanego będącej następstwem czynu niedozwolonego, [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym. Materiały IV Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów, Toruń, 24–25 czerwca 2011 r., Nesterowicz M. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2012.

Królikowska K., Ochrona więzi emocjonalnych między osobami bliskimi na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych, [w:] Aksjologia prawa cywilnego i cywilnoprawna ochrona dóbr, Pisuliński J., Zawadzka J. [red.], CH Beck, Warszawa 2020.

Krupa-Lipińska K., Zadośćuczynienie za cierpienie spowodowane niemożnością nawiązania z osobą bliską typowej więzi rodzinnej wskutek czynu niedozwolonego powodującego u niej uszczerbek na zdrowiu, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, nr 39.

Lackoroński B., [w:] Komentarze prawa prywatnego. Tom 3a. Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, Osajda K. [red. serii], Borysiak W. [red. tomu], CH Beck, Warszawa 2021.

Lackoroński B., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z 22.10.2010 r., III CZP 76/10, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2011, nr 9, poz. 96.

Łolik M., Więź rodzinna jako dobro osobiste. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 10.2.2017 r., V CSK 291/16, „Przegląd Sądowy” 2018, nr 5.

Machnikowski P., [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 6. Prawo zobowiązań – część ogólna, Olejniczak A. [red.], CH Beck, Warszawa 2014.

Matys J., Model zadośćuczynienia pieniężnego z tytułu szkody niemajątkowej w kodeksie cywilnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.

Nesterowicz M., Glosa dowyroku wyrok SAwWarszawie z 18.1.2016 r., VI ACA 1405/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017, nr 4, poz. 42.

Nesterowicz, M., [w:] Kodeks cywilny z komentarzem. Tom 1, Winiarz J. [red.], Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1989.

Osajda K., Zadośćuczynienie za doznanie przez bliskiego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, „Państwo i Prawo” 2016, nr 1.

Popiołek W., Więź między osobami fizycznymi jako przedmiot ochrony cywilnoprawnej, [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, Kostański P., Podrecki P., Targosz T., Wolters Kluwer, Warszawa 2017.

Principles, definitions, and model rules in European private law: Draft Common Frame of Reference (DCFR). Vol. 4, von Bar C., Clive E., Schulte-Nölke H. et al. [ed.], Study Group on a European Civil Code and the Research Group on the Existing EC Private Law, New York 2010.

Projekt Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego. Księga Druga. Część Ogólna Prawa Zobowiązań, 2014 z poprawkami z 2015 r. http://www.projektkc.uj.edu.pl/index.php/projekty

Safjan M., [w:] Pietrzykowski K., Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–449(10),, Wolters Kluwer, Warszawa 2018, art. 446, Nb 38.

Stecki L., Glosa do wyroku SN z dnia 13.11.1987 r., IV CR 266/87, „Nowe Prawo” 1990, nr 4–6.

Strugała R., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, Gniewek E., Machnikowski P. [red.], CH Beck, Warszawa 2021.

Szpunar A., Wynagrodzenie szkody wynikłej wskutek śmierci osoby bliskiej, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2000.

Szpunar A., Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1999.

Śmieja A., [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 6. Prawo zobowiązań – część ogólna, Olejniczak A. [red.], CH Beck, Warszawa 2018.

Traple E., Nadużycie instytucji ochrony dóbr osobistych w praktyce orzeczniczej sądów polskich, [w:], Aksjologia prawa cywilnego i cywilnoprawna ochrona dóbr, Pisuliński J., Zawadzka J. [red.], CH Beck, Warszawa 2020.

Wałachowska M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), Fras M., Habdas M. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2018.

Wałachowska M., Roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za zerwanie więzi rodzinnych w razie doznania przez osobę bliską poważnego uszczerbku na zdrowiu, „Przegląd Sądowy” 2017, nr 9.

Wałachowska M., Wynagrodzenie szkód deliktowych doznanych przez pośrednio poszkodowanych na skutek śmierci albo uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia osoby bliskiej, LexisNexis, Warszawa 2014.

Wałachowska M., Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na rzecz najbliższych członków rodziny poszkodowanego na skutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – konieczność regulacji prawnych, [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym.

Materiały IV Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów Toruń 24–25 czerwca 2011 r., Nesterowicz M. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2012.

Wałachowska M., Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, TNOiK, Toruń 2007.

Werro F., La responsabilité civile, Stämpfli Verlag AG, Berne 2011.