Zakończyły się konsultacje EIOPA dotyczące ogólnoeuropejskiego produktu emerytalnego (PEPP). Konsultacje dotyczyły kształtu i zakresu dokumentów informacyjnych, limitu kosztów, prezentacji ryzyka, sprawozdawczości nadzorczej oraz uprawnień EIOPA do interwencji rynkowej związanej z PEPP. Podsumowujemy nasze stanowisko.

Konsultacje dotyczące PEPP to intensywne kilka tygodni pracy. Przede wszystkim braliśmy udział w spotkaniach Panelu Ekspertów ds. PEPP powołanego przez EIOPA. Panel służy wsparciu europejskiego organu nadzoru w wypracowaniu propozycji aktów wykonawczych do rozporządzenia PEPP. Pracowaliśmy też z Insurance Europe konsultując i przygotowując stanowisko europejskiego rynku ubezpieczeń. Zgłaszaliśmy też uwagi bezpośrednio do EIOPA.

Stanowisko PIU w konsultacjach EIOPA dotyczących PEPP – limity kosztów

Jedną z najistotniejszych kwestii dyskutowanych w ramach przygotowywania propozycji aktów wykonawczych oraz już w trakcie samych konsultacji był limit kosztów w podstawowym PEPP. EIOPA zaproponowała limit kosztów na poziomie 1%. Na tak niski limit naciskały głównie organizacje konsumenckie. Z punktu widzenia ubezpieczycieli istotne było wyłączenie z proponowanego limitu kosztów ochrony ubezpieczeniowej i kosztów gwarancji. Głównym argumentem za takim wyłączeniem było zapewnienie równych zasad oferowania PEPP przez różnych dostawców. Należy podkreślić, że ochrona ubezpieczeniowa jest jednym z najistotniejszych elementów wyróżniających umowy ubezpieczenia od innych produktów finansowych o charakterze oszczędnościowym i stanowi znaczną wartość dodaną dla klientów.

Ograniczanie ryzyka w PEPP

Rozporządzenie PEPP wskazuje co najmniej trzy możliwe techniki ograniczania ryzyka w PEPP. Są to gwarancje, fundusze zdefiniowanej daty (life-cycling) oraz tworzenie rezerw ze składek lub zwrotów z inwestycji w celu zminimalizowania późniejszych strat z inwestycji (pooling and smoothing). W kontekście gwarancji EIOPA zaproponowała, że musi zapewniać zabezpieczenie klienta przed skutkami inflacji, co spotkało się ze zdecydowanym sprzeciwem przedstawicieli europejskiego środowiska ubezpieczeniowego. Jednym z głównych argumentów przeciwko wprowadzeniu takiego mechanizmu był przykład polskiego rynku, na którym inflacja w styczniu 2020 r. wyniosła aż 4,4%. Od wielu lat żaden ubezpieczyciel nie jest w stanie zaoferować gwarancji na tym poziomie. Przede wszystkim ze względu na środowisko niskich stóp procentowych, przez które obecnie nie ma instrumentów zabezpieczających tak wysokie gwarancje, jak również ze względu na wymogi kapitałowe Solvency II.

Obciążenie informacyjne i różne regulacje prawne

W ramach prac nad PEPP, PIU zwracało również uwagę na znaczne obciążenia informacyjne wymagane przez przepisy wprowadzające PEPP. Do PEPP będą miały zastosowanie różne regulacje prawne, m.in. dyrektywa IDD w przypadku ubezpieczeniowych PEPP, czy MiFID w przypadku PEPP oferowanych przez fundusze inwestycyjne. Przepisy te są w pewnych obszarach niespójne, określają również różne reżimy oferowania różnych form PEPP. Z pewnością będzie to miało wpływ na warunki konkurencji pomiędzy poszczególnymi dostawcami PEPP. Z szacunków Insurance Europe wynika, że przy sprzedaży „zrównoważonego” PEPP przez internet, dystrybutor będzie musiał ujawnić od 158 do nawet 202 informacji przed zawarciem umowy.

Problematyczne wymogi

Rozporządzenie PEPP zakłada, że klient na etapie sprzedaży otrzyma dokument informacyjny (PEPP KID), natomiast w trakcie trwania umowy będzie otrzymywał cyklicznie informację o świadczeniach z PEPP (PEPP Benefit Statement). EIOPA założyła, że dokumenty te będą musiały być możliwe do uzgodnienia i porównywalne, a to ze względu na różne metody przygotowania danych (PEPP KID, podobnie jak PRIIPs KID bazuje na założeniach dla hipotetycznego, średniego klienta, natomiast PEPP BS będzie realne wyniki dla danego klienta). Z tego względu spełnienie tego wymagania może być problematyczne dla dostawców PEPP.

Jeden PEPP z subkontami?

PIU w trakcie konsultacji zwracało również uwagę konsekwencje podstawowego założenia regulacji PEPP, jakim jest posiadanie przez klienta jednego produktu PEPP niezależnie od kraju UE, w którym aktualnie pracuje, czyli jeden PEPP z subkontami dla poszczególnych krajów. Dokument zaproponowany przez EIOPA w żaden sposób nie odpowiada na kwestię wielowalutowości takiego produkt. Jest to szczególnie istotne dla klientów z takich krajów jak Polska, w których w perspektywie najbliższych kilku lat nie zostanie wprowadzone euro. Taki klient, zarówno w PEPP KID, jak i w PEPP BS powinien mieć jasno wskazane ryzyko walutowe, które może mieć istotny wpływ na jego oszczędności emerytalne. Powinny być również określone zasady przedstawiania informacji o wartości rachunków w przypadku subkont PEPP w krajach z różnymi walutami. Jak istotne może być ryzyko walutowe mogliśmy się już przekonać w przypadku tzw. kredytów frankowych.

Testy konsumenckie – za wcześnie?

Należy również zwrócić uwagę na prowadzone równolegle do konsultacji aktów drugiego poziomu testy konsumenckie proponowanych rozwiązań, których wyniki będą jednak znane już po zakończeniu konsultacji. Lepiej, jeśli konsumenci mogliby wypowiedzieć się na temat finalnych propozycji. Doświadczenie z prac nad PRIIPs pokazuje, że jednoczesne testowanie i przygotowywanie propozycji aktów prawnych oznacza konieczność późniejszych poprawek. Takie działanie nie jest jednak dobre ani dla konsumentów, ani dla późniejszych dostawców PEPP.

Jeszcze dużo pracy

Konsultacje EIOPA miały bardzo szeroki i skomplikowany zakres zagadnień. Patrząc na uwagi dyskutowane w Panelu Ekspertów EIOPA, jak i na forum Insurance Europe dokończenie prac nad PEPP będzie wymagało jeszcze ogromnego nakładu pracy. Dodatkową trudnością, podobnie jak było przy PRIIPs, jest to, że projekt PEPP musi uwzględnić wiele zagadnień technicznych, regulujących wiele kwestii pomiędzy poszczególnymi krajami członkowskimi w ramach jednego produktu. Biorąc pod uwagę, że EIOPA ma czas do 15 sierpnia br. na przekazanie do Komisji Europejskiej projektów aktów wykonawczych do rozporządzenia PEPP, zadanie staje się jeszcze bardziej ambitne. A to od rozwiązań przyjętych na poziomie drugim zależy przede wszystkim, czy projekt PEPP będzie sukcesem i pomoże zmniejszyć lukę emerytalną, czy będzie kolejną, europejską ideą, której jednak nie udało się zrealizować.

Czytaj też:

https://www2.piu.org.pl/czy-emerytura-jest-dla-nas-wazna/