Rozpoczynają się pierwsze prace przygotowawcze do przedglądu IDD. Poza zakresem wynikającym z regularnego przeglądu dyrektywy, oczekujemy uwzględnienia kilku inicjatyw, które zaproponowano w ramach planu działania na rzecz unii rynków kapitałowych. Ponadto EIOPA w świetle kryzysu COVID-19 będzie podejmowała kolejne inicjatywy, co wpłynie na ostateczny kształt IDD. A nadzorca europejski dopiero rozpoczął prace przygotowawcze nad przeglądem IDD. Rynek ubezpieczeń musi zastanowić się, na co zwrócić szczególną uwagę? I czy wszystkie zmiany są konieczne na poziomie europejskim?

Przegląd IDD – sprawozdanie EIOPA

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 2016/97 z 20 stycznia 2016 r. w sprawie dystrybucji ubezpieczeń, czyli IDD, zobowiązała EIOPA do przygotowania do 23 lutego 2020 r., a następnie nie rzadziej niż co dwa lata, sprawozdania na temat jej stosowania.. Późniejsze niż zakładano wdrożenie dyrektywy oraz obecna pandemia opóźniły te prace. Dlatego dopiero teraz europejski nadzorca rusza ze zbieraniem doświadczeń z wdrożenia i stosowania przepisów IDD.

Pierwszym krokiem EIOPA jest więc przeprowadzenie do 1 lutego 2021 r. wstępnego badania dotyczącego stosowania IDD. Na podstawie zebranych informacji powstanie sprawozdanie, w którym znajdzie się m.in. ocena, czy zakres stosowania IDD jest odpowiedni, by zapewnić ochronę konsumentów. Zbadane będą też proporcjonalność traktowania różnych dystrybutorów ubezpieczeń i obciążenia administracyjne nakładane na właściwe organy i odnoszące się do poszczególnych kanałów dystrybucji ubezpieczeń. Przegląd IDD ma na celu wskazanie, czy i w jakim zakresie konieczne jest dokonanie zmian postanowień IDD. EIOPA skonsultuje ponadto teść sprawozdania z Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), a następnie przekaże go do Komisji Europejskiej (KE).

Przegląd IDD – Grupa ekspertów pracuje nad stanowiskiem

W PIU wypracowaniem stanowiska dotyczącego funkcjonowania IDD zajmuje się specjalnie w tym celu utworzona grupa ekspertów. Grupę powołała Podkomisja ds. dystrybucji ubezpieczeń majątkowych wspólnie z Podkomisją ds. pośrednictwa ubezpieczeń na życie oraz Zespołem ds.  bancassurace i sprzedaży affinity.

Izba angażuje się również aktywnie w prace na forum Insurance Europe, które przygotowuje odpowiedź na pytania EIOPA w imieniu europejskiego rynku ubezpieczeniowego. Jest to niezwykle istotne, ponieważ umożliwia poznanie problemów i stanowisk innych rynków europejskich. Dzięki temu wzmacniamy również znacznie nasze stanowisko do EIOPA, ponieważ uwagi zgłoszone przez polskie zakłady ubezpieczeń może poprzeć cała branża europejska.

Nad czym pracuje PIU

Przygotowanie stanowiska PIU wymaga dogłębnej analizy działania IDD na naszym rynku. Istotne będzie zwłaszcza ustalenie, czy i dlaczego obecny model dystrybucji sprawdza się na polskim rynku. Jako że dyrektywa IDD jest dyrektywą minimalnej harmonizacji, z pewnością konieczne będzie zwrócenie uwagi, iż niektóre przepisy IDD wymagają doprecyzowania lub zmiany. Bez wątpienia szczególnej analizie powinniśmy poddać możliwości wykorzystania cyfrowych rozwiązań w dystrybucji ubezpieczeń, co ma związek z trwającą obecnie pandemią i koniecznością zdalnego kontaktu z klientami. Wiemy jednak, że nawet po pandemii zdalna dystrybucja ubezpieczeń będzie odgrywała dużo istotniejszą rolę niż jeszcze klika miesięcy temu. Ponadto nasze postulaty w tym zakresie wpisują się w unijne cele zielonej i cyfrowej odbudowy gospodarki po kryzysie.

Na poziomie unijnym na pewno dyskutowane będą zwiększenie ochrony interesu klientów i konieczność doprecyzowania lub zmiany obecnych rozwiązań. W szczególności w ramach rewizji IDD przedmiotem rozważań będzie koncepcja wartości produktu dla klienta (value for money), uproszczenie informacji przekazywanych klientowi (ze względu na nadmiar informacji dla klientów przy produktach finansowych) oraz zharmonizowanie przepisów dotyczących dystrybucji produktów finansowych na poziomie unijnym. To ostatnie oznacza de facto dostosowanie wymogów IDD do przepisów dyrektywy MiFID II. Będziemy więc bardzo uważnie śledzili i reagowali na dyskutowane na forum unijnym propozycje w zakresie zmian przepisów i możliwości odzwierciedlenia specyfiki polskiego rynku.

Konieczność przedstawienia polskiego stanowiska na jak najwcześniejszym etapie prac

Należy brać pod uwagę, że pomimo wielu wątpliwości na etapie wdrażania IDD na polskim rynku zakłady ubezpieczeń dostosowały się do tych wymagań. Wiązało się to ze sporym nakładem pracy i zaangażowaniem znacznych środków finansowych. Dlatego teraz formułując jakiekolwiek postulaty zmian w IDD, trzeba dokonywać analizy kosztów i korzyści. Każda zmiana w konsekwencji oznacza dodatkową pracę i koszty przy zmianie już funkcjonujących procesów.

https://www2.piu.org.pl/konsultacje-dotyczace-rozporzadzenia-delegowanego-do-idd/

Cykliczne przeglądy

Szansy na zachowanie status quo jednak nie ma, gdyż ustawodawstwo europejskie funkcjonuje na zasadzie cyklicznych przeglądów i zmian. Tak było wcześniej przy IMD, a teraz przy IDD. Dotyczy to również innych regulacji np. Solvency II czy wspomnianej wcześniej dyrektywy MiFID II.

Z naszych dotychczasowych analiz wynika, że w większości krajów europejskich problemy ze stosowaniem IDD są podobne jak w Polsce. Potwierdzają to nawet pytania w kwestionariuszu EIOPA na temat problematycznych obszarów, które są zbieżne z kwestiami dyskutowanymi na naszym rynku. Stąd zmiany dotyczące tego, co nas najbardziej interesuje, są pewne. Jednak propozycje rozwiązania tych problemów mogą iść w kierunkach, które byłyby nieadekwatne do polskiego modelu dystrybucji ubezpieczeń. Dlatego tak ważne jest zaprezentowanie polskiego stanowiska i to na jak najwcześniejszym etapie prac. Da to nam możliwość aktywnego udziału w dyskusji na poszczególnych etapach prac. W rezultacie zapewnimy sobie tym to, że ostateczny kształt przyszłych zmian w IDD odzwierciedli specyfikę polskiego rynku. Takie podejście ułatwi też dyskusję na etapie implementacji IDD do polskiego systemu prawnego. Tylko w taki sposób możemy stworzyć przyjazne otoczenie prawne, które pozwoli nam oferować w efektywny i łatwy sposób takie produkty, jakich potrzebują klienci.

Przegląd IDD – nie wszystko na poziomie europejskim

Nie wszystkie obciążenia operacyjne dla zakładów ubezpieczeń i dystrybutorów, a także i uciążliwości dla klienta wynikają wprost IDD. Stąd nie wszystkie postulaty będą wymagały zmian na poziomie europejskim. Przy okazji prac nad rewizją IDD, zasadne jest również konstruktywne i kompleksowe podejście do  zagadnień dotyczących implementacji IDD do polskiego prawa i rozwiązań przyjętych w ustawie o dystrybucji ubezpieczeń. Obecny przegląd dyrektywy jest dobrą okazją do dialogu z polskim regulatorem i nadzorcą na temat nowelizacji ustawy i usunięcia uciążliwości z niej wynikających.

 Tekst przygotowali:

Barbara Sanek

Iwona Szczęsna

Piotr Wrzesiński