Koszty katastrof klimatycznych rosną. W Polsce w ciągu ostatnich 40 lat straty poniesione w wyniku zmian klimatycznych oszacowano na 16 mld EUR (ok. 70 mld PLN). Tylko w 2021 r. łączna wartość wypłaconych odszkodowań z tytułu katastrof naturalnych wyniosła 994 mln PLN. Najwięcej szkód spowodowały deszcze nawalne, podtopienia, burze, grad i huragany. Te zjawiska będą coraz częstsze. Jeśli spełnią się scenariusze zakładające wzrost temperatury o więcej niż 2°C w ciągu niespełna 30 lat, ich wpływ na polską gospodarkę będzie znaczący – PKB do 2050 r. spadnie o 10%. Ubezpieczenia to niezbędny element w budowaniu odporności gospodarczej. Katastrofy klimatycznej nie powstrzymamy, możemy jednak skutecznie ograniczać jej wpływ i podejmować działania zmniejszające ryzyko.

Klimat rosnących strat – prognozy się potwierdzają

W 2018 r. w pierwszej publikacji PIU poświęconej roli ubezpieczeń w zarządzaniu ryzykiem klimatycznym mówiliśmy, że gwałtownych zjawisk pogodowych będzie coraz więcej. Ostatnie 5 lat potwierdza wszystkie prognozy, które przytoczyliśmy wówczas w publikacji. Dziś nikt nie powinien mieć złudzeń – żyjemy w czasach globalnego ocieplenia. Jedyne, co możemy teraz robić, to ograniczać tego skutki. Ubezpieczenia odgrywają  zasadniczą rolę w umacnianiu odporności społecznej i gospodarczej O tym piszemy w najnowszej edycji raportu „Klimat rosnących strat. Rola ubezpieczeń w ochronie klimatu i transformacji energetycznej”.

Rosną koszty strat

Obecnie prawdopodobnym scenariuszem jest wzrost globalnej temperatury o 2°C  do 2050 r. Na świecie spowoduje to m.in. wzrost poziomu mórz oraz rekordowe temperatury powietrza, niebezpieczne dla ludzi. Zwiększy się także intensywność parowania, co spowoduje zaburzenia w gospodarce wodnej. Zmiany szczególnie odczuje rolnictwo, którego plony będą mniejsze, oraz sektor energetyczny. To nie wyczerpuje możliwych skutków katastrofy klimatycznej – każde zdarzenie wywołuje straty pośrednie, np. przerwy w łańcuchach dostaw.

Jak działa prewencja?

Kluczem do ograniczenia skutków katastrof naturalnych jest prewencja. Działania, takie jak planowanie przestrzenne, wprowadzenie zaktualizowanych norm budowlanych i ogólnych regulacji, zadbanie o odpowiedni stan techniczny budynków, ale też dążenie do ograniczenia wysp ciepła w miastach i retencja to plan na dziś.

W raporcie pokazujemy przykłady dobrych rozwiązań. Sprawdziliśmy m.in., na ile zbiornik w Raciborzu, który chroni 2,5 mln osób i który oddano do użytku w 2020 r., ograniczyłby skutki powodzi, jakie wydarzyły się w Polsce w 1997 i 2010 r. Wybudowanie tego obiektu ograniczyłoby łączne straty ubezpieczone powodzian o ponad miliard złotych – to 19% strat ubezpieczonych w katastrofie z 1997 r. i 11% w tej z 2010 r.

Znaczenie ubezpieczeń w łagodzeniu skutków katastrof naturalnych

Ubezpieczyciele odgrywają ogromną rolę w działaniach prewencyjnych i w transformacji energetycznej – od zabezpieczenia kontraktów i ubezpieczania inwestycji na wszystkich jej etapach po bezpośrednie inwestycje. Sam poziom penetracji ubezpieczeń ma szczególne znaczenie przy ocenie wpływu katastrof na gospodarkę państwa. Skutkiem kataklizmów może być ograniczenie wzrostu i rosnące zadłużenie. Rządy muszą zwiększać  wydatki w celu odbudowy mienia, które nie było ubezpieczone, a z powodu katastrof produkcja zostaje ograniczona. Gdy mienie jest ubezpieczone, koszty są przeniesione na ubezpieczycieli. Zabezpieczenie finansowe poszkodowanych przedsiębiorstw, przyspieszenie odbudowy gospodarki czy ograniczenie okresu obniżonej produkcji może mieć wyraźny, pozytywny wpływ na bezpieczeństwo gospodarcze.

Wpływ nowych regulacji ESG

Zmiany klimatyczne i transformacja energetyczna będą miały też istotny wpływ na działalność zakładów ubezpieczeń. O tym również piszemy w naszym raporcie. Konieczna będzie modyfikacja wyceny ryzyka i adaptacja do zmian. Obejmie ona kwestie regulacyjne, finansowe i społeczne. Już teraz zakłady ubezpieczeń są zobowiązane do dostosowania swojej działalności do aktów prawnych, wytycznych i rekomendacji na rzecz wspierania zrównoważonego rozwoju. Wyzwaniem będzie rozwój produktów wspierających transformację klimatyczną, wprowadzenie zniżek dla rozwiązań ESG czy działań na rzecz poprawy zdrowia, jakości życia i bezpieczeństwa społeczeństwa.

Przed nami więc wiele pracy, zachęcamy do dyskusji, do dzielenia się wnioskami z raportu „Klimat rosnących strat. Rola ubezpieczeń w ochronie klimatu i transformacji energetycznej” – i przede wszystkim do podejmowania działań, które przysłużą się naszemu bezpieczeństwu.